Klimaat en landschap van IJsland
Je zou eigenlijk verwachten door de naam en de noordelijke ligging dat het in IJsland altijd erg koud is, maar het weer op IJsland is helemaal niet zo heel erg koud ´s winters. Het is tussen +5°en -5°C. Dat komt doordat de warme Golfstroom langs de kusten stroomt. IJsland heeft een koud zeeklimaat. 's Zomers is het tussen 10 en 14° Celsius.
Wel is het weer wisselvallig en onvoorspelbaar. Alle soorten weer zijn mogelijk op 1 dag: van een lekker zonnetje tot hele harde stormwinden.
Van januari tot april is IJsland een witte woestijn. Dan ligt er sneeuw. Van mei tot half augustus is het er 24 uur per dag licht.
Ontstaan van IJsland
IJsland is nog niet zo oud. IJsland is heel laat ontstaan: ongeveer 16 miljoen jaar geleden. Europa ontstond al eerder: het laatst zijn de alpen gevormd en dat was 80 miljoen jaar geleden. Het allereerste begin van Europa was zelfs 500 tot 390 miljoen jaar geleden.
IJsland is ontstaan doordat daar een hotspot ligt. Een hotspot is een deel van de aarde waar de zeebodem heel dun is en het binnenste van de aarde (magma) heel makkelijk aan de oppervlakte komt. Daar kunnen ook heel makkelijk vulkanen ontstaan.
Dat is op IJsland ook gebeurd. In het plaatje zie je de vulkanen met rode driehoekjes \. Doordat er uit de hotspot magma en lava naar boven komt, kan een eiland groeien.
IJsland is ook ontstaan doordat de platen in de zeebodem van de Atlantische Oceaan precies waar IJsland ligt uit elkaar schuiven. Dat zie je ook op het plaatje hier boven. De tektonische platen zijn aangegeven met I. en II. Waar de platen uit elkaar gaan, komt er lava uit de zeebodem. Dat gaat stollen en wordt dan heel harde steen: basalt. Over de hele aarde zijn er tektonische platen. Plaatsen waar die tektonische platen liggen zie je in het plaatje.
Op IJsland steken de 2 tektonische platen boven het land uit. Die platen gaan nu ook nog steeds ongeveer met 2,5 cm per jaar uit elkaar. Dus IJsland groeit nog steeds. Op het plaatje zie je de basaltstenen en dat er een brug gebouwd is over de spleet.
Doordat IJsland van rotsen is gemaakt, zijn er rotsige bergen, rivieren en watervallen. Dat landschap is dus heel anders dan bij ons in Nederland.
Planten en bomen
Omdat IJsland voor het grootste deel bestaat uit zand, grind, lavavelden, kale rotsen of gletsjers is er maar een kwart van de planten overgebleven. Het regent er vaak maar toch krijgen de planten geen kans om te groeien. Dat komt doordat het water vanwege de zachte ondergrond snel weg zakt.
Daarom komen er op IJsland veel mossen en korstmossen voor. Ze groeien vaak op lavavelden en op vochtige plekken. Je komt ze ook tegen op stukken waar andere planten het hebben opgegeven om te groeien. Omdat ze op IJsland veel voorkomen zeggen ze dat er zuivere lucht is.
De omstandigheden zijn op IJsland voor oude plantensoorten beter dan voor jongere plantensoorten. Het groeiseizoen is namelijk erg kort in IJsland. Een jong plantje heeft maar een paar maanden om zelf zaden te krijgen. Maar gelukkig hebben ze vaak wel een voorraadje voor als het een jaartje misgaat. Er komen ongeveer 500 soorten planten op IJsland voor. Bijvoorbeeld de lupine, de arctische paver, wilgenroosje, wollengras, de zeesilene, de hoornbloem, ……….enz.
IJsland heeft geen echte bossen. Vroeger had 20% van het eiland bossen. Er is nu nog maar 1% bos. Dat komt doordat er veel hout werd gebruikt voor huizen mee te bouwen. Maar vooral vulkanen en gletsjers hebben ervoor gezorgd dat het bos steeds iets minder werd. Want gletsjers schoven op en vulkanen zetten het in brand. Dus als je bos ziet moet je het niet kappen. Je kan er een hoge boete voor krijgen. Doordat IJsland erg vlak bij de poolcirkel ligt, is de boomgrens al op zo’n 200-300 meter.
IJsland is een lastig te bereiken land voor veel dierensoorten. Het is een eiland en het ligt midden in de oceaan. Het enige landzoogdier dat IJsland wel kan bereiken is de poolvos. Op de poolvos werd veel op gejaagd, omdat hij volgens de boeren veel pasgeboren lammeren dood. De laatste tientallen jaren is het aantal poolvossen met 30% afgenomen.
IJsberen komen niet meer voor in IJsland maar in 1969, 2007 en 2008 kwam er een ijsbeer aan land. Die zwom of kwam aangedreven op een ijsschots vanuit Groenland. Er waren er later meer naar IJsland gekomen maar ze werden gedood om de bewoners te beschermen.
Reptielen en amfibieën komen niet voor op IJsland. Dat is niet omdat het hier zo koud is, maar gewoon omdat ze IJsland niet kunnen bereiken door het water of door de lucht.
In het voorjaar en in de zomer komen in het water om IJsland heen walvissen en dolfijnen voor. De walvissen komen in het begin van juli en gaan in het eind van augustus weer weg. Onder de soorten die in IJsland voorkomen is de dwergvis, de bultrug, de blauwen vinvis en de gewone vinvis. Tot 1968 werden grote aantallen walvissen gevangen en nu ondertussen worden er een aantal soorten niet meer met uitsterven bedreigd. Ook worden orka’s en wipneusdolfijnen gezien.
Aan de zuid- en westkant van IJsland komen twee soorten zeehonden voor, de gewone zeehond en de grijze zeehond of de kegelrob. Ze komen vooral voor op rotskusten en bij zeekliffen.
De meest voorkomende vogels op IJsland zijn de watervogels. Er is genoeg vis en de kliffen, strand, meren, rivieren en moerassen zijn ook de beste broedplaats voor vogels, want er komen niet veel mensen.
Natuurverschijnselen
Poollicht of noorderlicht
Een apart verschijnsel dat je van september tot half april op IJsland kan zien, is het poollicht of noorderlicht. Het wordt ook wel 'aurora borealis' (vernoemd naar de Latijnse godin voor de dageraad 'Aurora') genoemd. Ongeveer honderd dagen per jaar is 's nachts een wit, roze en groen licht, gloed of schijnsel in de vorm van stralenbundels, bogen, golven of gordijnen waarneembaar.
Dit verschijnsel wordt veroorzaakt door energie die door de zon wordt uitgestoten in de vorm van elektromagnetisch geladen deeltjes. Die deeltjes worden bij de magnetische polen van de aarde afgebogen en met hoge snelheid de dampkring binnen geslingerd. Daar botsen de deeltjes met zuurstof- en stikstofatomen. De energie die bij botsingen vrijkomt is waarneembaar als het poollicht.
Geisers
Er zijn veel geisers in IJsland. Geisers zijn een soort fonteinen die warm water spuwen. Alleen zijn deze door de natuur gemaakt. De beroemdste geiser is de Stóri Geysir.
Een geiser kan best oud worden wel zo’n 1.000 jaar. Geiser zitten vaak op een plek waar veel vulkanen zijn. In de wereld zijn geisers ook best zeldzaam. In een actieve geiser zit magma. Het water dat aanwezig is in de buurt van de geiser gaat via een weg naar beneden in het warme gesteente. Het warme gesteente zorgt dat het water gaat koken. Daardoor neemt de druk in de geisers toe en dat zorgt ervoor dat de geiser al die waterdampen en water uitspuwt. Daarom lijkt een geiser op een vulkaan maar de geiser is kleiner. Een geiser kan wel 90m tot 100m hoog spuiten.
Maak jouw eigen website met JouwWeb